Ἐπιστρέφει, λοιπόν, κι ὀσμίζεται καμμένη πυρήνα ἐλαιοκάρπου καὶ ἄρωμα τρυφερὸ φρεσκοβγαλμένου λαδιοῦ, ποὺ ἀχνίζει πάνω στὸ χωριὸ σὰν καπνὸ ἰδιότυπου θυμίαματος-καρπὸ προσευχῆς. Καὶ μήπως δὲν ἦταν ὅλες αὐτὲς οἱ λαδιὲς καρπὸς προσευχῆς τῶν παιδεμαίνων ἐκείνων χωρικῶν; Οἱ ὁποῖοι ξέρανε πὼς μοναχα μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ θὰ ξεπερνοῦσαν τὰ ὅποια ἐμπόδια (καιρικὲς συνθῆκες, κόπο, ἀκόμα καὶ κρυολογήματα, ποὺ δὲν ἦταν ἀσυνήθιστα τότε..).
Μὲ περισσή,λοιπόν, νοσταλγία ἐπιστρέφει ἡ ψυχὴ τοῦτες τὶς μέρες τὶς σταχτιὲς τοῦ φθινοπώρου καὶ ξαναζεῖ σὲ μιὰ παλιὰ καλιάγρια ποὺ χάνεται στὸ μισοσκόταδο ἀπὸ τὸ γκρίζο τῆς μέρας καὶ τοῦ καπνοῦ ποὺ βγαίνει ἀπὸ τὴ μεγαλη τὴν παραστιὰ ποὺ καίει ἀκατάπαυστα ξύλα καὶ πυρήνα, γιὰ νἄχει μπόλικο ζεστὸ νερὸ τὸ καζανι ποὺ εἶναι πάνω της, ὥστε νὰ χρησιμοποιηθεῖ γιὰ τὸ κάθε στάμα ποὺ μπεῖ στὴ μηχανὴ νὰ στιφτεῖ.
Ὅμως αὐτὴ ἡ πανάρχαιη παραστιά, αὐτὸ τὸ τζάκι ἦταν ἐκεῖ καὶ γι᾿ ἄλλο σκοπό, ποὺ χάριζε στοὺς Κληματιανοὺς χαρὰ καὶ γεύσεις ἀτίμητες.
Ἐκεῖ, λοιπόν, σ᾿ αὐτὴν τὴν παραστιὰ καψαλίζονταν ἀμέτρητες «κομμάτες¨ψωμί. Ψωμὶ Κληματιανό, καλοζυμωμένο, καλοψημένο στὰ ξύλα, μὲ κείνη τὴν παχιὰ καὶ εὐωδιαστὴ «κόρα»... Καψαλίζονταν μὲ προχοχὴ κι ὕστερα βουτοῦσαν αὐτὴ τὴν «κομμάτα»μέσα στὸ φρέσκο λάδι καὶ τὸ γεύονταν μὲ μεγάλη εὐχαρίστηση. Αὐτὴ ἦταν ἡ περίφημη ζοῦπα, ποὺ ἐδῶ καὶ πενήτα τόσα χρόνια ἡ εὐωδιὰ της ἀπομένει στὴν ψυχὴ ζωντανή, ἀξεπέραστη κι ἀλησμόντη. Μάλιστα οἱ μεγαλύτεροι τὸ συνόδευαν καὶ μὲ ρακί ἤ κρασί, ἐνῶ ἐμεῖς τὰ παιδιὰ τὸ τρώγαμε σκέτο, κλέινοντας πάντα τὸ μικρὸ αὐτὸ πρόγευμα μὲ ἕνα ἤ δύο πορτοκάλια, τὰ ὁποῖα ἦταν ἄφθονα στὴ γύρω περιοχή.
Μπορεῖ στὶ μέρες μας νὰ κάνουν κάποιοι προσπάθειες νὰ ἀντιγραψουν τὴν παλιὰ τὴ ζοῦπα, ὅμως ποτὲ δὲ θὰ καταφέρουν νὰ προσεγγίσουν ἐκεῖνες τὶς γευστικότατες, θρεπτικὲς καὶ μοναδικὲς παλιὲς ζοῦπες, ποὺ γίνονταν μὲ τόση ἁπλότητα, καλωσύνη καὶ ἀγαθὴ προαίρεση, προσφορᾶς πάντα...
Μὲ θαμπωμένα τὰ μάτια σκύβω κι εὐγνωνμονῶ τὸ λαδωμένο ἐργάτη ποὺ γονατιστὸς στὴν παραστιὰ καψάλιζε τὸ ψωμί, τὸ βουτοῦσε ὕστρα στὸ φρέσκο λάδι καὶ μοῦ τὸ προσφερε. Δῶρο ἀνεκτίμητο, ποὺ εἶχε μέσα τοῦ πλοῦτο καλωσύνης κι ἀνθρωπιᾶς.. Ἀλήθεια, τέτοια δῶρα λησμονοῦνται ποτέ;
π.κ. ν. κ.
