Ἀπὸ τὶς σελίδες τῆς ἱστορίας τοῦ χωριοῦ αὐτοῦ, τῆς Γλώσσας, διασώθηκαν κάποια τεκμήρια, ἄγνωστα στοὺς περισσότερους, τὰ ὁποῖα ὡστόσο μᾶς εἶναι πολύ χρήσιμα, ἐπειδὴ μᾶς δίνουν τὴ δυνατότητα νὰ ἐρευνοῦμε τὶς ρίζες μας.
Γιατὶ ἡ ἱστορία δὲν ἀποτελεῖ ἁπλῆ ἀφήγηση τετελεσμένων γεγονότων, ἀλλά προσπάθεια ἀναδόμησης καὶ ἑρμηνείας τοῦ παρελθόντος. Κι αὐτὸ τὸ παρελθὸν αὐτοῦ τοῦ χωριοῦ προσπαθοῦμε νὰ ἰχνογραφήσουμε μὲ ὁδηγὸ τὶς πηγές: αὐτοὺς τοὺς σιωπηλοὺς μάρτυρες τοῦ χτὲς ποὺ ἔχουν τόσα καὶ τόσα νὰ μᾶς ἀναφέρουν. Ἀρκεῖ νὰ τοὺς προσεγγίσουμε μὲ ἐνδιαφέρον, ἀγάπη στὸν τόπο καὶ προπάντων μὲ φιλοτιμία. Γιατὶ ἄν χαθεῖ ἤ παραγγωνιστεῖ ἡ ἱστορία ἑνὸς τόπου τότε ἀσφαλῶς περιφρονοῦνται καὶ οἱ πρόγονοί μας, ἀλλὰ καὶ τὰ ἱερὰ καὶ ὅσιά μας. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐπιχειρεῖται μέσω αὐτῶν τῶν τεκμηρίων ποὺ παρουσιάζονται νὰ εὐαισθητοποιηθοῦν κάποιοι, ὥστε νὰ κατορθωθεῖ νὰ γραφεῖ μιὰ προσεκτικὴ καὶ βασισμένη κυρίως στὶς πηγὲς ἱστορία τῆς Γλώσσας καὶ τῆς περιοχῆς της. Γιατὶ πρωτίστως αὐτὸ εἶναι πολιτισμός, καὶ κυρίως αὐτὸ εἶναι τὸ κέντρο ἀπ᾿ ὅπου ἐξακτινώνονται οἱ ἄλλες πολιτιστικὲς δραστηριότητες.
Ἀπὸ τὸ 1826 μὰς ἔρχεται τὸ ἔγγραφο ποὺ παρουσιάζεται καὶ περιέχει τὶς ὑπογραφὲς τῶν παλαιῶν Γλωσσιωτῶν. Κι ὅταν μιλᾶμε γιὰ Γλώσσα, ὁ νοῦς μας δὲν πρέπει νὰ πηγαίνει μονάχα στὸ ὁμώνυμο χωριό, ἀλλὰ στὴν εὑρυτερη περιοχή, ἡ ὁποία ἔφερε τὴν ὁνομασία «Ἡ Γλώσσα καὶ οἱ μαχαλαδες της». Πράγματι, μέχρι τὰ μέσα περίπου τοῦ 19ου αἰ. εἴχαμε τὶς ἀκόλουθες ὀνομασίες στὰ χωριά Γλώσσα, Μαχαλᾶς καὶ Κλῆμα. Ἡ Γλώωσα ὀνομάζονταν Πάνω Μαχαλᾶς, ὁ Μαχαλᾶς ἤ τὸ Ἀθέατον ὀνομάζονταν Κάτω Μαχαλᾶς καὶ στὸ Κλῆμα «Μαχαλᾶς τὸ Κλῆμα». Ἀργότερα, μετὰ τὸ 1833 δηλαδή, δημιουργεῖται ὁ Δῆμος Γλώσσης, ποὺ περιλαμβανει τὰ χωριά, Πλατάνα, Μαχαλᾶ, Κλῆμα καὶ Λουρτακι.
Τὸ ἐν λόγῳ ἔγγραφο τώρα εἶχε σταλεῖ ἀπὸ τοὺς Προεστοὺς ἤ Δημογέροντες τῆς Γλώσσας στὸν Ἰω. Κωλέττη, Μίνιστρο τῶν Ἐσωτερικῶν τότε, ποὺ εἶχε μεταβεῖ στὰ νησιὰ Σκιάθο καὶ Σκόπελο γιὰ τὴν στρατολόγηση τῶν ἐκεῖ εὑρισκομένων στρατιωτῶν.
Δημογέροντες τότε ἦταν ὁ Ἀλεξανδρὴς Σιδέρης καὶ Ἀ. Καραμανης, ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὶς ἀρχαιότερες οἰκογένειες τῆς Γλώσσας. Μὲ μόνη διαφορὰ πὼς ἡ Γλώσσα δὲν εἶχε αὐτονομη διοίκηση, ἀλλὰ ἦταν ἐξαρτόμενη ἀπὸ τὴ Δημογεροντία τῆς Χώρας τῆς Σκοπέλου. «Κάποτε ἡ Γλῶσσα, ἀναφέρει ὁ Γερμανός Φιλέλληνας Kӧrring, ἐξαρτιόταν διοικητικά ἀπό τή Σκόπελο καί ἀντιπροσωπεύονταν ἀπό ἕναν « ἄρχοντα». ᾿Εδῶ ὅμως καί τρία χρόνια αὐτό ἔχει καταργηθῆ καί οἱ κάτοικοι ἐκλέγουν μόνοι τους τούς δικούς των δημογέροντες» Μάλιστα, ὅπως ἰσχυρίζονταν οἱ Γλωσσιῶτες, ἡ συμπεριφορά τῶν Δημογερόντων τῆς Χώρας τῆς Σκοπέλου, ἀπέναντί τους δέν ἦταν διόλου φιλική: "θέλουν νά μᾶς μεταχειρίζονται ὡς σκλάβους καί νά μᾶς ἔχουν ὡς τζεφλήκη, αλατοὐρκα», ἀναφέρουν στὴν ἀπὸ 6 Δεκεμβρίου 1826 ἐπιστολή τους οἱ Γλωσσιῶτες στὸν Κωλέττη.
Οἱ ὑπογράφοντες τὴν ὡς ἄνω ἐπιστολὴ Γλωσσιῶτες εἶναι οἱ παρακάτω. Φυσικὰ δὲν θὰ πρέπει νὰ ἀπορήσει ὁ σημερινὸς ἀναγνώστης ἀπὸ τὴν ἀνορθογραφία ἤ κακογραφία τῶν προγόνων τους. Γιατὶ ἡ παιδεία τὀτε ἦταν σχεδὸν ἀνύπαρκτη στὸ χωριό καὶ μόνο τὸ 1829 συστήθηκε τὸ πρῶτο Σχολεῖο, ὅπως ἔχει παλιοτερα γραφεῖ. Πάντως τὸ συγκινητικὸ ποὺ ἐμφανίζει αὐτὸ τὸ ἔγγραφο εἶναι ἕνα: ὅτι πολλὰ ἀπὸ τὰ ἐπίθετα ἀκούγονται μέχρι σήμερα. Διακόσια χρόνια κοντά...Ἄς τὸ προσέξουν, παρακαλῶ, οἱ ἐνδιαφερομενοι.
[Οἱ ὑπογραφόμενοι. Κατὰ τὴ μεταγραφὴ ἀποκαθιστῶ τὴν ὀρθογραφία τοῦ πρωτοτύπου. Μπορεῖ ὅμως ὁ ἀναγνώστης νὰ προστρέξει στὸ πρωτότυπο καὶ νὰ δεῖ τὴν ὑπογραφὴ τὸ πῶς γράφτηκε]
Ἀποστόλης Λαρκάκγης, Νικολάκης Σταματη, Ἀγγελέτος Γεωργίου, Γεώργης Σπινιούρη, Παναγιώτης Μιχιλή,Κωνσταντὴς Μυλαχροινάκη, Γεωργάκης Διομῶς, Νικολὸς Πολύζος, Διοματάρης Κυρατζοῦς, Νικολὸς Κρίτζαλος, Νικολὸς Λαγκάκη (=Λαρυγγάκη), Ἀντώνης Χρήστου, Ιωάννης Μαγδαληνῆς, Ἰωάννης Διομῆς, Γιώργης Βαρσαμής, Ιωάννης Οὐρανίτζας, Νικολὸς Μαυρογιωργάκη, Ἀγγελὴς Ὀρφανοῦ, Διοματαρης Ρήγα, Ἀλέξανδρος Μακρή, Γιάννης Χριστάκη, Κυράνης Παναριώτη, Γιώργης Γιολτάση, Δημητρης Βαρσαμή, Κωσταντης Μαχοῦ, Κωνσταντής Διοματάρη, Βασίλειος Σιδέρη, Κωνσταντής Ὀρφανοῦ, Θεολόγος Κουρούπη, Σπύρος Μαστροθαναση, Κουσταντης Τζουκαλᾶ, Διομάντης Σταμούλη, Γιάννης Διονύση, Κουστατής Μαλάμους, Διαμαντής Γεωργίου, Καλογιάννης, παπα-Παναγιώτης, Νικολάκης Ούρανίτζας, Ἰωάννης Εὐαγγελινοῦ, Εὐαγγελινός Μπερδάνη, Δημητρός Πολύζος.
π. κων. ν. καλλιανός
Γιατὶ ἡ ἱστορία δὲν ἀποτελεῖ ἁπλῆ ἀφήγηση τετελεσμένων γεγονότων, ἀλλά προσπάθεια ἀναδόμησης καὶ ἑρμηνείας τοῦ παρελθόντος. Κι αὐτὸ τὸ παρελθὸν αὐτοῦ τοῦ χωριοῦ προσπαθοῦμε νὰ ἰχνογραφήσουμε μὲ ὁδηγὸ τὶς πηγές: αὐτοὺς τοὺς σιωπηλοὺς μάρτυρες τοῦ χτὲς ποὺ ἔχουν τόσα καὶ τόσα νὰ μᾶς ἀναφέρουν. Ἀρκεῖ νὰ τοὺς προσεγγίσουμε μὲ ἐνδιαφέρον, ἀγάπη στὸν τόπο καὶ προπάντων μὲ φιλοτιμία. Γιατὶ ἄν χαθεῖ ἤ παραγγωνιστεῖ ἡ ἱστορία ἑνὸς τόπου τότε ἀσφαλῶς περιφρονοῦνται καὶ οἱ πρόγονοί μας, ἀλλὰ καὶ τὰ ἱερὰ καὶ ὅσιά μας. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἐπιχειρεῖται μέσω αὐτῶν τῶν τεκμηρίων ποὺ παρουσιάζονται νὰ εὐαισθητοποιηθοῦν κάποιοι, ὥστε νὰ κατορθωθεῖ νὰ γραφεῖ μιὰ προσεκτικὴ καὶ βασισμένη κυρίως στὶς πηγὲς ἱστορία τῆς Γλώσσας καὶ τῆς περιοχῆς της. Γιατὶ πρωτίστως αὐτὸ εἶναι πολιτισμός, καὶ κυρίως αὐτὸ εἶναι τὸ κέντρο ἀπ᾿ ὅπου ἐξακτινώνονται οἱ ἄλλες πολιτιστικὲς δραστηριότητες.
Ἀπὸ τὸ 1826 μὰς ἔρχεται τὸ ἔγγραφο ποὺ παρουσιάζεται καὶ περιέχει τὶς ὑπογραφὲς τῶν παλαιῶν Γλωσσιωτῶν. Κι ὅταν μιλᾶμε γιὰ Γλώσσα, ὁ νοῦς μας δὲν πρέπει νὰ πηγαίνει μονάχα στὸ ὁμώνυμο χωριό, ἀλλὰ στὴν εὑρυτερη περιοχή, ἡ ὁποία ἔφερε τὴν ὁνομασία «Ἡ Γλώσσα καὶ οἱ μαχαλαδες της». Πράγματι, μέχρι τὰ μέσα περίπου τοῦ 19ου αἰ. εἴχαμε τὶς ἀκόλουθες ὀνομασίες στὰ χωριά Γλώσσα, Μαχαλᾶς καὶ Κλῆμα. Ἡ Γλώωσα ὀνομάζονταν Πάνω Μαχαλᾶς, ὁ Μαχαλᾶς ἤ τὸ Ἀθέατον ὀνομάζονταν Κάτω Μαχαλᾶς καὶ στὸ Κλῆμα «Μαχαλᾶς τὸ Κλῆμα». Ἀργότερα, μετὰ τὸ 1833 δηλαδή, δημιουργεῖται ὁ Δῆμος Γλώσσης, ποὺ περιλαμβανει τὰ χωριά, Πλατάνα, Μαχαλᾶ, Κλῆμα καὶ Λουρτακι.
Τὸ ἐν λόγῳ ἔγγραφο τώρα εἶχε σταλεῖ ἀπὸ τοὺς Προεστοὺς ἤ Δημογέροντες τῆς Γλώσσας στὸν Ἰω. Κωλέττη, Μίνιστρο τῶν Ἐσωτερικῶν τότε, ποὺ εἶχε μεταβεῖ στὰ νησιὰ Σκιάθο καὶ Σκόπελο γιὰ τὴν στρατολόγηση τῶν ἐκεῖ εὑρισκομένων στρατιωτῶν.
Δημογέροντες τότε ἦταν ὁ Ἀλεξανδρὴς Σιδέρης καὶ Ἀ. Καραμανης, ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὶς ἀρχαιότερες οἰκογένειες τῆς Γλώσσας. Μὲ μόνη διαφορὰ πὼς ἡ Γλώσσα δὲν εἶχε αὐτονομη διοίκηση, ἀλλὰ ἦταν ἐξαρτόμενη ἀπὸ τὴ Δημογεροντία τῆς Χώρας τῆς Σκοπέλου. «Κάποτε ἡ Γλῶσσα, ἀναφέρει ὁ Γερμανός Φιλέλληνας Kӧrring, ἐξαρτιόταν διοικητικά ἀπό τή Σκόπελο καί ἀντιπροσωπεύονταν ἀπό ἕναν « ἄρχοντα». ᾿Εδῶ ὅμως καί τρία χρόνια αὐτό ἔχει καταργηθῆ καί οἱ κάτοικοι ἐκλέγουν μόνοι τους τούς δικούς των δημογέροντες» Μάλιστα, ὅπως ἰσχυρίζονταν οἱ Γλωσσιῶτες, ἡ συμπεριφορά τῶν Δημογερόντων τῆς Χώρας τῆς Σκοπέλου, ἀπέναντί τους δέν ἦταν διόλου φιλική: "θέλουν νά μᾶς μεταχειρίζονται ὡς σκλάβους καί νά μᾶς ἔχουν ὡς τζεφλήκη, αλατοὐρκα», ἀναφέρουν στὴν ἀπὸ 6 Δεκεμβρίου 1826 ἐπιστολή τους οἱ Γλωσσιῶτες στὸν Κωλέττη.
Οἱ ὑπογράφοντες τὴν ὡς ἄνω ἐπιστολὴ Γλωσσιῶτες εἶναι οἱ παρακάτω. Φυσικὰ δὲν θὰ πρέπει νὰ ἀπορήσει ὁ σημερινὸς ἀναγνώστης ἀπὸ τὴν ἀνορθογραφία ἤ κακογραφία τῶν προγόνων τους. Γιατὶ ἡ παιδεία τὀτε ἦταν σχεδὸν ἀνύπαρκτη στὸ χωριό καὶ μόνο τὸ 1829 συστήθηκε τὸ πρῶτο Σχολεῖο, ὅπως ἔχει παλιοτερα γραφεῖ. Πάντως τὸ συγκινητικὸ ποὺ ἐμφανίζει αὐτὸ τὸ ἔγγραφο εἶναι ἕνα: ὅτι πολλὰ ἀπὸ τὰ ἐπίθετα ἀκούγονται μέχρι σήμερα. Διακόσια χρόνια κοντά...Ἄς τὸ προσέξουν, παρακαλῶ, οἱ ἐνδιαφερομενοι.
[Οἱ ὑπογραφόμενοι. Κατὰ τὴ μεταγραφὴ ἀποκαθιστῶ τὴν ὀρθογραφία τοῦ πρωτοτύπου. Μπορεῖ ὅμως ὁ ἀναγνώστης νὰ προστρέξει στὸ πρωτότυπο καὶ νὰ δεῖ τὴν ὑπογραφὴ τὸ πῶς γράφτηκε]
Ἀποστόλης Λαρκάκγης, Νικολάκης Σταματη, Ἀγγελέτος Γεωργίου, Γεώργης Σπινιούρη, Παναγιώτης Μιχιλή,Κωνσταντὴς Μυλαχροινάκη, Γεωργάκης Διομῶς, Νικολὸς Πολύζος, Διοματάρης Κυρατζοῦς, Νικολὸς Κρίτζαλος, Νικολὸς Λαγκάκη (=Λαρυγγάκη), Ἀντώνης Χρήστου, Ιωάννης Μαγδαληνῆς, Ἰωάννης Διομῆς, Γιώργης Βαρσαμής, Ιωάννης Οὐρανίτζας, Νικολὸς Μαυρογιωργάκη, Ἀγγελὴς Ὀρφανοῦ, Διοματαρης Ρήγα, Ἀλέξανδρος Μακρή, Γιάννης Χριστάκη, Κυράνης Παναριώτη, Γιώργης Γιολτάση, Δημητρης Βαρσαμή, Κωσταντης Μαχοῦ, Κωνσταντής Διοματάρη, Βασίλειος Σιδέρη, Κωνσταντής Ὀρφανοῦ, Θεολόγος Κουρούπη, Σπύρος Μαστροθαναση, Κουσταντης Τζουκαλᾶ, Διομάντης Σταμούλη, Γιάννης Διονύση, Κουστατής Μαλάμους, Διαμαντής Γεωργίου, Καλογιάννης, παπα-Παναγιώτης, Νικολάκης Ούρανίτζας, Ἰωάννης Εὐαγγελινοῦ, Εὐαγγελινός Μπερδάνη, Δημητρός Πολύζος.
π. κων. ν. καλλιανός
